Het dorp Grand-Manil

De naam Manil geeft aan dat op deze plek een manse stond, dat wil zeggen een boerderij bij een villa of een groot landbouwbedrijf. De naam "Grand" onderscheidt het van Manil in Sauvenière, dat wordt omschreven als "petit".
De inwoners staan bekend als Maniciens.

Van oudsher werd deze landbouwgrond gebruikt voor de teelt van steenkool, die mout leverde voor het brouwen. Tegenwoordig worden er op grote schaal tarwe en bieten verbouwd. Het dorp telt verschillende grote boerderijen. De boerderij van Bédauwe was ook een molen, waarvan de molenstroom nu gedempt is. De boerderij van Penteville kijkt uit over de oude herberg van Gatte. In het veld ertegenover heeft de grafheuvel van Penteville Gallo-Romeinse artefacten opgeleverd. Dit ligt aan de rand van de Romeinse weg van Bavay naar Keulen. Langs deze weg was een pluimveebedrijf gevestigd. Op weg naar het dorp staat de kapel van Moha, voor het eerst gedocumenteerd in 1543, gewijd aan Notre-Dame du Rosaire de Moha (bij Huy).

Het kasteel en de torenboerderij behoorden ooit toe aan Baron de Staël-Holstein, echtgenoot van de schrijfster Madame de Staël, maar het lijkt erop dat ze nooit een voet in Grand-Manil hebben gezet. Afgezien van de toren, die dateert uit de 12e of 13e eeuw, en de kapel, dateren de gebouwen zoals je ze nu ziet uit de renovatie en uitbreidingen van de 19e eeuw. In de loop der tijd hebben ze niet alleen dienst gedaan als privéwoning, maar ook als meisjesinternaat en hotel-restaurant. Het park werd gekapt om plaats te maken voor een woonwijk. In de boerderij is nu een dierenkliniek gevestigd.

Hier bloeiden verschillende industrieën die nu allemaal verdwenen zijn: een touwfabriek, een steenfabriek en een kunststoffenfabriek. In het dorp is een provinciale tuinbouwschool gevestigd.

Bron: Cercle royal 'Art et Histoire' de Gembloux.